Niedobór testosteronu może negatywnie wpływać na jakość życia mężczyzn, rzutując na kondycję fizyczną, sprawność seksualną, a także zdrowie psychiczne. Kiedy do tych objawów dołącza stan przedcukrzycowy lub cukrzyca – na których wystąpienie bardziej narażeni są mężczyźni z obniżonym poziomem testosteronu – sytuacja może stać się wyjątkowo poważna. W poniższym artykule przyglądamy się zależności pomiędzy testosteronem a insulinoopornością, a także wpływie terapii zastępczej testosteronem na rozwój i przebieg cukrzycy.
Cukrzyca typu 2 jest poważnym problemem zdrowotnym, którego skala – zwłaszcza w wysokorozwiniętych krajach zachodnich – stale rośnie. W Wielkiej Brytanii cierpi na nią 26% osób w wieku powyżej 65 lat, z czego ponad połowa to mężczyźni. W Stanach Zjednoczonych szacuje się, że ponad 40% mężczyzn powyżej 65 roku życia ma cukrzycę typu 2. Inne badania wykazały, że częstotliwość występowania tej choroby jest aż 6-krotnie wyższa wśród pacjentów pochodzących z Azji Południowo-Wschodniej niż u pacjentów pochodzenia Afro-Karaibskiego.
Z czego wynika problem cukrzycy typu 2? Podstawowym czynnikiem ryzyka rozwoju choroby jest otyłość – odpowiada za około 80% przypadków. Nie bez znaczenia pozostają również siedzący tryb życia, niska aktywność fizyczna i obciążenie rodzinne.
W nowych badaniach coraz częściej podkreśla się ponadto zależność pomiędzy występowaniem cukrzycy typu 2 a niskim poziomem testosteronu. Zaobserwowano, że wśród mężczyzn ze zdiagnozowaną cukrzycą, znaczącą część stanowią pacjenci z niedoborem testosteronu – u około 20% badanych zaobserwowano zaawansowany hipogonadyzm z całkowitym poziomem testosteronu poniżej 8 nmol/l, u 50% zaś umiarkowane obniżenie testosteronu do poziomu poniżej 12 nmol/l.
W 2015 roku Amerykańskie Stowarzyszenie Endokrynologów Klinicznych (American Association of Clinical Endocrinologist) zaleciło, by u wszystkich mężczyzn z cukrzycą oznaczać poziom testosteronu we krwi. Badania rekomendowano również wszystkim mężczyznom z otyłością stopnia pierwszego i wyższą (BMI >30 kg/m2), a także mężczyznom, u których obwód talii wynosi więcej niż 104 cm.
Związek, jaki zachodzi pomiędzy cukrzycą typu 2 a niedoborem testosteronu, uważa się za dwukierunkowy. Wskazaliśmy już, że u cukrzyków często obserwuje się niski poziom testosteronu. Jak wygląda to z drugiej strony?
Badania sugerują, że niedobór testosteronu może odpowiadać za rozwinięcie się nowej postaci cukrzycy typu 2, a przy tym odpowiada za zaostrzenie współistniejących chorób u mężczyzn.
Przeprowadzony w 2007 roku NHANES III – National Health and Nutrition Examination Survey – wykazał, że mężczyźni z najniższym poziomem wolnego i całkowitego testosteronu (zaliczeni do pierwszego tercyla) są 4-krotnie bardziej narażeni na wystąpienie cukrzycy niż badani z 3 i 4 tercyla.
Badania kliniczne udowadniają, że terapia zastępcza testosteronem – prowadzona w uzasadnionych przypadkach u mężczyzn z niedoborem testosteronu – wpływa na zmniejszenie stężenia glukozy w surowicy krwi na czczo, insuliny na czczo oraz hemoglobiny glikowanej (A1C). Są to podstawowe parametry, które pozwalają zdiagnozować cukrzycę typu 2.
Metaanaliza czterech randomizowanych kontrolowanych badań, przeprowadzona przez G. Corona i innych, wykazała, że TRT pozytywnie wpływa na kontrolę glikemii oraz poziom tkanki tłuszczowej u pacjentów z cukrzycą typu 2, u których stwierdzono obniżony poziom testosteronu i zaburzenia funkcji seksualnych.
Kolejna metaanaliza, przeprowadzona przez pakistańskich specjalistów, badająca wpływ długotrwałego TRT na pacjentów z niedoborem testosteronu i cukrzycą typu 2, wykazała, że doszło u nich do trwałej remisji cukrzycy. Autorzy zalecają jednak, by u mężczyzn z obydwiema dolegliwościami, TRT stosować w połączeniu z lekami przeciwcukrzycowymi.
Oczywiście, przeprowadzono również badania, które nie wykazały istotnego obniżenia kluczowych dla cukrzycy parametrów u pacjentów stosujących TRT, stąd kwestia ta wzbudza kontrowersje części środowiska medycznego i bez wątpienia wymaga przeprowadzenia kolejnych analiz.
Źródła:
Kumari K, Kumar R, Memon A i in. Treatment with Testosterone Therapy in Type 2 Diabetic Hypogonadal Adult Males: A Systematic Review and Meta-Analysis.
Hackett G. Type 2 Diabetes and Testosterone Therapy.
Selvin E, Feinleib M, Zhang L i in. Androgens and diabetes in men: results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES III).
Corona G, Vena W, Pizzocaro A, Vignozzi L, Sforza A, Maggi M. Testosterone therapy in diabetes and pre-diabetes.
Cai Xiang, Tian Ye, Wu Tao i in. Metabolic effects of testosterone replacement therapy on hypogonadal men with type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.
National Diabetes Statistics Report. Estimates of Diabetes and Its Burden in the United States.
Dla wielu mężczyzn terapia zastępcza testosteronem (TRT) jest jedyną szansą na odzyskanie energii, witalności i poprawę jakości życia. Jednak sukces leczenia zależy w dużej mierze od wyboru odpowiedniego specjalisty, który zapewni profesjonalną diagnostykę i indywidualnie dobraną terapię. Właściwa opieka minimalizuje też ryzyko ewentualnych powikłań. Z artykułu dowiesz się, dlaczego wybór doświadczonego specjalisty jest kluczowy dla […]
Nie tylko kobiety zmagają się z konsekwencjami zmian hormonalnych. Coraz więcej specjalistów zauważa, że mężczyźni również doświadczają objawów podobnych do tych, które towarzyszą kobietom w okresie menopauzy. Mówi się wówczas o andropauzie, czyli tzw. męskiej menopauzie. Z artykułu dowiesz się, czym jest męska menopauza, jakie są jej objawy oraz kiedy warto skontaktować się ze specjalistą […]
Mężczyźni z niskim poziomem testosteronu mogą zostać poddani leczeniu, znanemu jako terapia zastępcza testosteronem (TRT). Rozpoczęcie TRT możliwe jest jednak wyłącznie w określonych przypadkach, gdyż stosowane podczas leczenia preparaty dostępne są na receptę. O tym, czy pacjent kwalifikuje się do terapii, decyduje lekarz. Sprawdź, kto spełnia kryteria, by otrzymać testosteron na receptę! Czym jest testosteron […]