Współczesna medycyna pozwala nam żyć dłużej, lepiej i zdrowiej. Oczekiwana długość życia dla mężczyzn wynosi aktualnie około 80 lat i cały czas wzrasta, szczególnie w krajach zachodnich, w których opieka medyczna świadczona jest na wysokim poziomie. Jest to niezwykle obiecujący trend, jednak oprócz optymizmu przynosi nam również wyzwanie – zapewnienie komfortu starzenia się coraz większej liczbie pacjentów i skuteczne leczenie chorób wieku podeszłego. W przypadku mężczyzn są to przede wszystkim schorzenia metaboliczne, sercowo-naczyniowe, a także zespół niedoboru testosteronu.
Starzenie się po męsku
Starzenie się to niezwykle złożony proces, który wciąż – pomimo ogromnych postępów nauki – ma przed nami wiele tajemnic. Jest to długotrwałe i nieodwracalne zjawisko, w wyniku którego dochodzi do stopniowego uszkadzania narządów, a także obniżania zdolności organizmu do samodzielnej regeneracji.
Postępujące upośledzenie funkcjonowania układów sprawia, że starzejący się organizm jest bardziej podatny na choroby. U mężczyzn w podeszłym wieku obserwuje się:
- Choroby układu sercowo-naczyniowego: nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej, miażdżycę, chorobę niedokrwienną serca i inne.
- Choroby nowotworowe: rak płuc, rak jelita grubego, rak żołądka, rak prostaty, czerniak i inne.
- Choroby metaboliczne: cukrzyca typu 2, zespół metaboliczny, osteoporoza, dna moczanowa i inne.
Proces starzenia się – a także ryzyko występowania chorób typowych dla wieku podeszłego – w dużej mierze zależne są od predyspozycji genetycznych, a także stylu życia. Niewłaściwe przyzwyczajenia i nawyki, jak palenie papierosów, picie alkoholu, niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, mogą przyspieszyć starzenie się organizmu.
Czynnikiem silnie skorelowanym z objawami starzenia jest również równowaga hormonalna. Mężczyźni, u których obserwuje się zaburzenia syntezy androgenów, mogą doświadczać zwiększonego dyskomfortu starzenia i być bardziej narażeni na choroby wieku podeszłego. Nieco więcej na ten temat przeczytasz w naszym poprzednim wpisie: Andropauza – jak deficyt testosteronu wpływa na jakość życia starzejących się mężczyzn?
Niedobór testosteronu a inne schorzenia
Zespół niedoboru testosteronu (z ang. TDS – testosterone deficiency syndrome) często stwierdzany jest u pacjentów, którzy chorują na cukrzycę typu 2, zespół metaboliczny, nadciśnienie, hipercholesterolemię, zmagają się z dysfunkcjami seksualnymi (m.in. zaburzenia erekcji, trudności w utrzymaniu wzwodu, zaburzenia wytrysku) i innymi problemami zdrowotnymi, wymienionymi w poprzedniej części artykułu.
Poniżej analizujemy zależność pomiędzy niedoborem testosteronu a wspomnianymi chorobami:
- Badania wykazały, że od 20 do 64% mężczyzn chorujących na cukrzycę, ma niedobór testosteronu. Zależność ta jest dwustronna – TDS może zwiększać ryzyko wystąpienia cukrzycy, cukrzyca może zaś wpływać na obniżenie poziomu testosteronu. Obydwu stanom mogą towarzyszyć podobne objawy, obejmujące spadek aktywności seksualnej, energii oraz motywacji.
- Zespół metaboliczny, czyli współistnienie takich objawów jak nadciśnienie, dyslipidemia, otyłość brzuszna oraz insulinooporność, związany jest ze znacznym ryzykiem niedoboru testosteronu. TDS stwierdzono u niemal 12% przebadanych osób (źródło). Badania wykazują równocześnie, że poziom testosteronu jest negatywnie skorelowany z występowaniem objawów zespołu metabolicznego – mężczyźni z prawidłowymi stężeniami testosteronu są mniej narażeni na tę diagnozę. Wśród objawów specyficznych dla TDS i ZM wymienia się ograniczenie lub zanik spontanicznych wzwodów, a także obniżenie nastroju.
- Jak wskazują badania, u mężczyzn z niedoborem testosteronu 2-krotnie częściej niż w przypadku mężczyzn z optymalnym poziomem tego hormonu, obserwuje się obniżoną masę tkanki kostnej i objawy osteoporozy. Symptomem, który występuje zarówno w TDS, jak i osteoporozie, jest zanik lub zmniejszenie owłosienia na ciele.
- Choroba wieńcowa oraz inne choroby sercowo-naczyniowe występują częściej u mężczyzn o obniżonym poziomie testosteronu (badania). Co więcej, TDS silnie powiązane są z ryzykiem śmierci na skutek epizodu sercowo-naczyniowego i ogólnej śmiertelności wśród mężczyzn.
Jak obrazują liczne badania kliniczne, niedobór testosteronu to istotny problem medyczny. Nie tylko ze względu na dokuczliwe objawy i obniżenie jakości życia pacjentów, ale również na powiązanie z wieloma poważnymi – a nawet potencjalnie śmiertelnymi – chorobami.