Męski blog

TRT (z ang. testosterone replacement treatment – terapia zastępcza testosteronem) to bezpieczny i skuteczny sposób leczenia niedoboru testosteronu u mężczyzn. Podniesienie poziomu hormonu do optymalnych wartości wiąże się ze zwiększeniem siły, wydolności, sprawności seksualnej, poprawą zdrowia psychicznego, a także obniżeniem ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i metabolicznych. Mężczyźni, którzy korzystają z terapii zastępczej testosteronem, odczuwają znaczną poprawę jakości życia. Wielu z nich – być może również Ty – obawia się jednak, co stanie się, kiedy zakończą cykl leczenia i odstawią testosteron. Czy uciążliwe objawy powrócą? Czy wpłynie to negatywnie na Twoje samopoczucie i zdrowie?

TRT a naturalna produkcja testosteronu

Zarówno mężczyźni, którzy dopiero planują diagnozę w kierunku niedoboru testosteronu, jak i pacjenci rozpoczynający terapię i ci, którzy korzystają z niej od pewnego czasu, poszukują odpowiedzi na pytanie o odstawienie testosteronu. Zastanawiają się, czy TRT można przerwać nagle, z dnia na dzień? Czy może odstawienie testosteronu wymaga odpowiedniego przygotowania? Czy trzeba podjąć kroki, które zapobiegną gwałtownemu spadkowi poziomu testosteronu w organizmie?

Aby odpowiedzieć na te pytania, należy wyjaśnić, w jaki sposób testosteron produkowany jest przez organizm w warunkach fizjologicznych (bez dostarczania go z zewnątrz). 

Poziom testosteronu w organizmie regulowany jest przez oś podwzgórze-przysadka-jądra. W rejonie podwzgórza – części podkorowej mózgowia – produkowana jest gonadoliberyna (hormon, który uwalnia gonadotropiny). Trafiając do krwioobiegu, stymuluje ona wydzielanie hormonu luteinizującego (LH) z przedniego płata przysadki mózgowej. LH oddziałuje na komórki Leydiga, które znajdują się w jądrach i odpowiadają za indukcję testosteronu. W wyniku sprzężenia zwrotnego testosteron hamuje wydzielanie gonadoliberyny oraz hormonu luteinizującego.

Z tego powodu przyjmowanie preparatów testosteronu może powodować zahamowanie fizjologicznej produkcji hormonu. Wpływ zewnętrznego testosteronu na mechanizm zachodzący na osi podwzgórze-przysadka-jądra może być różny – od niewielkiego osłabienia po całkowite zatrzymanie procesu. Efekt ten zależy jest od przyjmowanie dawki testosteronu.

Aby zakończenie TRT nie wpłynęło negatywnie na organizm, niezbędne jest przywrócenie prawidłowego funkcjonowania mechanizmu uwalniania testosteronu endogennego. 

Odstawienie testosteronu po TRT

Odstawienie testosteronu jest tematem, wokół którego krąży wiele mrożących w krew w żyłach historii – o impotencji, zaniku jąder i wielu innych. Większość z nich ma niewiele wspólnego z prawdą, a już bez wątpienia nie ma nic wspólnego z prawidłowo prowadzoną terapią. Dotkliwe skutki uboczne mogą dotykać osoby, które nadużywają preparatów testosteronu bez wskazań medycznych. 

Jak wspomnieliśmy wcześniej, odstawienie testosteronu może wiązać się z pojawieniem nieprzyjemnych objawów. Warto zauważyć jednak, że występują one przede wszystkim u osób, które nagle zaprzestają TRT bez konsultacji z lekarzem. Jak zatem można zakończyć terapię w sposób bezpieczny?

Najważniejsza zasada, o jakiej musisz pamiętać, brzmi: odstawienie testosteronu zawsze powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. Podjęcie decyzji o zakończeniu terapii na własną rękę związane jest z bardzo wysokim ryzykiem ponownego pojawienia się objawów niedoboru, tj. zaburzeń seksualnych, obniżenia nastroju, bezsenności, przyrostu tkanki tłuszczowej, przewlekłego zmęczenia. Mogą one mieć takie samo natężenie, jak przed rozpoczęciem TRT lub ulec pogorszeniu.

Czy oznacza to, że terapia testosteronem powinna być kontynuowana przez całe życie? W większości przypadków tak. Natomiast jeśli przyczyną niedoboru testosteronu były aspekty czynnościowe, a wdrożone nawyki podczas TRT wskazują na możliwość prawidłowego funkcjonowania bez przyjmowania testosteronu lub gdy zachodzą jakiekolwiek przeciwwskazania do kontynuacji, to pacjent może podjąć decyzję o przerwaniu leczenia. 

Dzięki wprowadzeniu tzw. terapii odblokowej (PCT, czyli z ang. post cycle therapy), wprowadzeniu zmian w stylu życia (regularne ćwiczenia fizyczne, higiena snu, zdrowa dieta, odstawienie używek), a także przyjmowaniu wskazanych przez lekarza suplementów i leków (np. analogów hormonu luteinizującego, takich jak HCG i selektywnych modulatorów receptora estrogenowego, w skrócie SERM), możesz bezpiecznie przerwać lub zakończyć terapię zastępczą testosteronem. 

A tutaj sprawdzisz jakie badania wykonać przed terapią odblokową (PCT).

Źródła:

Yassin A, Nettleship JE, Talib RA, Almehmadi Y, Doros G. Effects of testosterone replacement therapy withdrawal and re-treatment in hypogonadal elderly men upon obesity, voiding function and prostate safety parameters. Aging Male

Park MG, Yeo JK, Park SG, Na W, Moon DG. Predictive Factors of Efficacy Maintenance after Testosterone Treatment Cessation

Akira Tsujimura, Shingo Takada, Yasuhiro Matsuoka, Toshiaki Hirai, Tetsuya Takao, Yasushi Miyagawa, Norio Nonomura, Akihiko Okuyama Is discontinuation of hormone replacement therapy possible for patients with late-onset hypogonadism?

Handelsman DJ, Desai R, Conway AJ, Shankara-Narayana N, Stuckey BGA, Inder WJ, Grossmann M, Yeap BB, Jesudason D, Ly LP, Bracken K, Wittert GA. Recovery of male reproductive endocrine function after ceasing prolonged testosterone undecanoate injections.