Męski blog

Łysienie androgenowe u mężczyzn i jego przyczyny.

Łysienie androgenowe (zwane też androgenetycznym, AGA) jest zdecydowanie najczęściej występującym u mężczyzn problemem z włosami i skórą głowy. Powszechnie akceptowane statystyki mówią o tym, że AGA dotyka 20% populacji dwudziestolatków, 30% populacji trzydziestolatków itd.Już w starożytności dostrzeżono, że jest jakiś związek z męskością i hormonami męskimi a łysieniem – zaobserwowano, że AGA nigdy nie dotyka kastratów. Jednak dopiero pod koniec XX. wieku w pełni zrozumieliśmy, jaki dokładnie jest związek pomiędzy testosteronem i jego pochodnymi, a łysieniem.

Dziś wiemy już, że za proces łysienia odpowiada nie tyle testosteron, ale jego pochodna – dihydrotestosteron (DHT). Cząsteczki DHT łączą się z receptorami androgenowymi w mieszku włosowym, uruchamiając powolny proces jego degradacji. W kolejnych cyklach wzrostu włosa, rośnie on coraz krótszy (zmniejsza się czas trwania fazy wzrostu włosa – anagenu), a także cieńszy od zdrowego włosa terminalnego. Po kilku takich cyklach mieszek włosowy w całości zanika, a na głowie obserwujemy po prostu spadek gęstości i cofającą się linię włosów.

Związek pomiędzy poziomem testosteronu i DHT. Rola enzymu 5-α-reduktaza.

Tylko kilka procent krążącego w organizmie testosteronu jest metabolizowane do DHT. Aby taki proces miał miejsce niezbędna jest obecność enzymu: 5-α-reduktaza. Enzym ten występuje w organizmie człowieka w dwóch izoformach: typu 1 i typu 2.

5-α-reduktaza typu 1 występuje głównie w skórze, wątrobie i tkance tłuszczowej. Jest dominującą izoformą w skórze głowy u dorosłych, szczególnie w łojotokowych obszarach skóry, takich jak skóra twarzy i skalp.

5-α-reduktaza typu 2 występuje przede wszystkim w mieszkach włosowych, narządach płciowych, wątrobie i prostacie. Ta izoforma jest szczególnie ważna w kontekście łysienia androgenowego u mężczyzn, gdyż jej aktywność jest znacznie wyższa w obszarach skóry głowy predysponowanych do łysienia (okolice czołowe i ciemieniowe) w porównaniu do obszarów odpornych na łysienie (okolica potyliczna).

Zaznaczmy jednak bardzo wyraźnie – wejście w proces łysienia androgenowego (a więc pojawienie się negatywnych konsekwencji łączenia się cząsteczek DHT z receptorami androgenowymi mieszka włosowego) NIE JEST związane z przekroczeniem jakiejś granicznej wartości poziomu DHT, lecz z uwarunkowaną genetycznie NADWRAŻLIWOŚCIĄ wspomnianych receptorów na DHT. U każdego mężczyzny mieć więc będziemy do czynienia ze swoistym, w pełni indywidualnym (i zmiennym w czasie) „bezpiecznym” poziomem DHT w tkankach androgenozależnych obszarów skóry głowy.

TRT a łysienie androgenowe

Zasadne jest postawienie pytania: czy wdrożenie testosteronowej terapii zastępczej (TRT) może wywołać łysienie androgenowe?

Rzetelna odpowiedź na to pytanie musi być nieco zniuansowana. Z jednej bowiem strony: nie jest to prosty mechanizm typu „przyczyna-skutek” i u znaczącej części pacjentów przyjmujących TRT nie wystąpią jakiekolwiek negatywne zmiany w obszarze stanu włosów i skóry głowy. Z drugiej jednak strony, podniesienie poziomu testosteronu będzie pośrednio wpływać na podwyższenie także poziomu DHT, stąd u osób z genetycznymi predyspozycjami może nastąpić zaindukowanie łysienia androgenowego. Inaczej mówiąc: rozpoczynając u siebie testosteronową terapię zastępczą podnosimy prawdopodobieństwo pojawienia się AGA. Brak medycznie i naukowo zweryfikowanych danych na temat tego, jak istotna jest ta zmiana poziomu ryzyka (można jednak być w zasadzie pewnym, że pozytywne skutki TRT przeważać będą nad ewentualnymi niedogodnościami płynącymi z utraty gęstości włosów.)

Wczesna diagnoza łysienia androgenowego

Rozpoczynając TRT warto udać się do profesjonalnego trychologa, aby szczegółowo ocenić sytuację pod kątem ewentualnej diagnozy łysienia androgenowego. Zaznaczyć należy, że nie jesteśmy w stanie dokonać takiej oceny samodzielnie – niezbędny jest przede wszystkim specjalistyczny sprzęt optyczny (kamera trychologiczna). Wizytę taką należy powtarzać regularnie co 6-9 miesięcy, aby sprawdzić, czy wdrożenie TRT w jakiś negatywny sposób wpływa na stan naszych włosów i skóry głowy.

Ewentualna diagnoza łysienia androgenowego na jak najwcześniejszym jego etapie jest bardzo ważna dla potencjalnej skuteczności podjętych środków zaradczych. Trzeba bowiem pamiętać,

że bez podjęcia jakiejkolwiek terapii tracić będziemy (i to bezpowrotnie!) około 3-4% włosów w każdym roku. (Procent ten może być nawet dwukrotnie wyższy, jeśli łysieniu androgenowemu towarzyszą jednocześnie jakieś stany zapalne lub silny łojotok). Nie ma zatem jakiegokolwiek powodu, aby zwlekać z rozpoczęciem terapii AGA – tam bardziej, że dysponujemy bardzo szerokim wachlarzem potencjalnych opcji scenariuszy terapeutycznych.

Skuteczne terapie łysienia

Ostatnia dekada obfitowała w pojawienie się zupełnie nowych, skutecznych i bezpiecznych terapii AGA dla mężczyzn. Niniejszy artykuł nie jest właściwym miejscem, aby omawiać szczegółowo wszystkie z nich – zasygnalizujmy tu jedynie te najnowsze i najciekawsze. (Pełny przegląd współczesnych terapii łysienia androgenowego opisany jest na przykład w książce Marcina Piweckiego i Aleksandry Urban: „HAIR360 – terapie łysienia androgenowego”, dostępnej na stronie www.hair360.pl)

Inhibitory 5-α-reduktazy

We wcześniejszej części artykułu wskazywaliśmy już na kluczową rolę enzymu 5-α-reduktaza, którego obecność jest niezbędna do konwersji „bezpiecznego” dla mieszków włosowych testosteronu w „agresywne” DHT. Jeśli wprowadzimy do organizmu substancję, która zredukuje stężenie enzymu – proporcjonalnie obniżony będzie także poziom DHT. Do grupy inhibitorów 5-α-reduktazy zaliczamy zarówno środki farmakologiczne („na receptę” oraz OTC), jak i suplementy. Najsilniej działającym środkiem (wychwytującym obie izoformy enzymu) jest dutasteryd. Substancja ta jest zarejestrowana jako lek w schorzeniach prostaty. Jednak jest dość powszechnie stosowana w leczeniu AGA na zasadach „off-label”. Podawana jest w postaci mezoterapii igłowej, mikroigłowej, w formie wcierki lub doustnie. Kolejnym – niezwykle popularnym – środkiem z kategorii inhibitorów 5-α-reduktazy jest finasteryd. Działa on z nieco niższą skutecznością od dutasterydu, jest jednak oficjalnie zarejestrowany jako lek do stosowania w terapiach AGA. Zarówno finasteryd, jak i dutasteryd mogą u 1-2% przyjmujących środki doustnie powodować niepożądane skutki uboczne (spadek libido, pogorszenie jakości spermy, zaburzenia erekcji, zwiększone ryzyko depresji). Ryzyka skutków ubocznych są wielokrotnie mniejsze w przypadku przyjmowania wspomnianych substancji w formie zewnętrznej (wcierki, spray’e, mezoterapie). Takiego ryzyka jest także pozbawiona naturalna substancja, działająca na podobnej biologicznie zasadzie- palma sabałowa (zwana także serenoa repens lub saw palmetto). Dokonując wyboru, trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że skuteczność suplementów zawierających palmę sabałową jest istotnie niższa od opisanych powyżej środków farmakologicznych.

Medyczne terapie zabiegowe

Lista możliwych do wykonania zabiegów jest dość długa, najwyższą skuteczność wykazują te oparte o komórki macierzyste (Regenera Activa, lipotransfer, Plasmoo) oraz wysoko skoncentrowane osocze bogatopłytkowe (Angel).

Przebadane kliniczne urządzenia do użytku domowego

Warte wspomnienia są tutaj dwie technologie: Fototerapia LLLT oraz elektrotrychogeneza. Z zebranych doświadczeń wynika, że optymalnym wyborem urządzeń z wspomnianych kategorii jest hełm laserowy Theradome oraz hełm niostem.

Konkluzje

Podjęcie testosteronowej terapii zastępczej jest w wielu przypadkach bardzo dobrym wyborem. Podniesienie poziomu tego męskiego hormonu prowadzi do wielu pozytywnych zmian i redukuje ryzyka szeregu negatywnych procesów (depresje, spadek libido, spadek masy mięśniowej, obniżona wytrzymałość kości itd.). TRT nie spowoduje tego, że wyłysiejesz – choć faktem jest, że prawdopodobieństwo wystąpienia tego procesu w niewielkim stopniu wzrośnie. Jednak poświęcając nieco uwagi profilaktyce, zwracając uwagę na precyzyjną diagnostykę oraz – w razie potrzeby – podejmując skuteczne terapie – możemy praktycznie do zera zredukować ryzyko wystąpienia zauważalnych zmian w wyglądzie naszej fryzury.

Źródła:

www.hair360.pl

www.perfecthairclinic.pl

www.alopecia.pl