Blog

Związek pomiędzy depresją i innymi zaburzeniami nastroju u mężczyzn a niskim poziomem testosteronu, jest złożony i wciąż nie do końca poznany. Z całą pewnością jednak istnieje. Zaburzenia afektywne uznawane są za jeden z podstawowych objawów niedoboru testosteronu. Z drugiej strony – u mężczyzn z depresją często stwierdza się obniżony poziom tego hormonu. 

Depresja u mężczyzn – chłopaki nie płaczą?

Depresja może dotknąć każdego – bez względu na wiek, płeć czy status społeczny. Objawy choroby są podobne u wszystkich pacjentów, jednak kobiety – w związku z mniejszym oporem w okazywaniu trudnych emocji – chętniej i wcześniej sięgają po pomoc specjalistów. 

Mężczyźni wciąż bagatelizują znaczenie zdrowia psychicznego. Niechętnie przyznają się do zaburzeń nastroju i wstydzą się swoich objawów, uznając je za niemęskie. W depresji czy zaburzeniach lękowych widzą słabość, której nie powinien okazywać prawdziwy mężczyzna. 

To właśnie z tego powodu męska depresja często leczona jest dopiero wtedy, gdy osiągnie zaawansowaną postać i zacznie objawiać się samookaleczaniem czy próbami samobójczymi. Niestety w wielu przypadkach nie jest leczona nigdy.

Przyczyny depresji u mężczyzn

Jednoznaczne określenie przyczyn depresji najczęściej jest niemożliwe. Przyjmuje się, że wpływ na rozwój choroby mają:

• Czynniki środowiskowe – presja społeczna, niewłaściwe oczekiwania wobec mężczyzn (np. konieczność samodzielnego utrzymania rodziny, zachowania zimnej krwi w każdej sytuacji).
• Czynniki psychologiczne – nieadaptacyjne przekonania, nieprawidłowe wzorce zachowań, trudność w rozpoznawaniu i regulowaniu emocji.
• Czynniki biologiczne – przebieg chorób neurologicznych, endokrynnych oraz innych zaburzeń psychicznych (np. schizofrenia).
• Czynniki genetyczne – występowanie depresji u osób blisko spokrewnionych.
• Stosowane leki i inne substancje psychoaktywne – interferony, beta-blokery, kortykosteroidy. 

Bez względu na przyczynę depresji u pacjentów obserwuje się zaburzenia neuroprzekaźnictwa w OUN, przede wszystkim serotoniny, norepinefryny i dopaminy. 

Objawy depresji u mężczyzn

Depresja typowo objawia się poprzez:

• długotrwałe uczucie smutku,
• zaburzenia koncentracji i pamięci,
• bezsenność,
• ruminacje i natrętne myśli,
• myśli o charakterze samobójczym.

Mężczyźni często ignorują pierwsze oznaki choroby, przypisując je zmęczeniu, przepracowaniu. Tłumione uczucia zwykle wybuchają pod postacią gniewu, agresji czy lęku. Aby samodzielnie uporać się z trudnymi emocjami, wielu mężczyzn podejmuje niebezpieczne aktywności, takie jak przyjmowanie alkoholu lub narkotyków, wdawanie się w bójki, hazard, kompulsywne objadanie się, brawurowa jazda samochodem, uprawianie przygodnego seksu bez zabezpieczenia.

Oczywiście, takie próby radzenia sobie z depresją jedynie pogłębiają problemy pacjentów. Często prowadzą do wycofania społecznego, zakończenia relacji, utraty pracy czy kłopotów finansowych. A to przekłada się na coraz gorszą kondycję psychiczną.

Testosteron a depresja u mężczyzn

Jak wskazano w części poświęconej przyczynom powstawania depresji, jednym z czynników ryzyka są zaburzenia gospodarki hormonalnej. U mężczyzn z obniżonym poziomem testosteronu często obserwuje się zaburzenia nastroju, w tym depresję i stany depresyjne.

Więcej o objawach towarzyszących niedoborowi testosteronu przeczytasz w naszym archiwalnym wpisie:

Jakie są objawy i skutki uboczne niedoboru testosteronu?

W przypadku, gdy u pacjenta z niedoborem testosteronu, włączona zostaje hormonalna terapia zastępcza, zwykle obserwuje się poprawę nastroju oraz zmniejszenie dolegliwości o charakterze depresyjnym. Potwierdzają to badania kliniczne,,.

Leczenie depresji u mężczyzn: TRT czy SSRI?

Mężczyźni, którzy obserwują u siebie objawy depresji lub inne zaburzenia nastroju (np. nasilony lęk), powinni niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i wykonać niezbędne badania laboratoryjne. 

Rekomendujemy, aby u mężczyzn z objawami afektywnymi oznaczać tzw. testosteron całkowity, SHBG oraz Albuminę, na podstawie których oblicza się stężenie testosteronu wolnego. 

Jednocześnie zachęcamy, aby nie sugerować się normami laboratoryjnymi – w Polsce wciąż są one niedokładne i znacznie zaniżane. Wyniki można zinterpretować za pośrednictwem kalkulatora testosteronu, który znajduje się na stronie Męskiej Kliniki. 

Po stwierdzeniu niedoboru testosteronu i włączeniu TRT stwierdzamy poprawę kondycji psychicznej u znakomitej większości pacjentów. Wsparcie psychologa lub psychoterapeuty oraz wprowadzenie zdrowych nawyków, zdecydowanie zwiększają szanse powodzenia terapii.

W przypadku, gdy terapia zastępcza testosteronem nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne może okazać się włączenie leczenia psychiatrycznego – najczęściej przy użyciu inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Terapię farmakologiczną należy podjąć zawsze wtedy, gdy zostanie ona zalecona przez lekarza psychiatrę. 

Testosterone Gel Supplementation for Men With Refractory Depression: A Randomized Placebo-
Controlled Trial, The American Journal of Psychiatry
2 Testosterone and depression: systematic review and meta-analysis, Journal of Psychiatric Practice
3 Association of Testosterone Treatment With Allevation of Depressive Symptoms in Men, JAMA
Psychiatry