Związek pomiędzy depresją i innymi zaburzeniami nastroju u mężczyzn a niskim poziomem testosteronu, jest złożony i wciąż nie do końca poznany. Z całą pewnością jednak istnieje. Zaburzenia afektywne uznawane są za jeden z podstawowych objawów niedoboru testosteronu. Z drugiej strony – u mężczyzn z depresją często stwierdza się obniżony poziom tego hormonu.
Depresja u mężczyzn – chłopaki nie płaczą?
Depresja może dotknąć każdego – bez względu na wiek, płeć czy status społeczny. Objawy choroby są podobne u wszystkich pacjentów, jednak kobiety – w związku z mniejszym oporem w okazywaniu trudnych emocji – chętniej i wcześniej sięgają po pomoc specjalistów.
Mężczyźni wciąż bagatelizują znaczenie zdrowia psychicznego. Niechętnie przyznają się do zaburzeń nastroju i wstydzą się swoich objawów, uznając je za niemęskie. W depresji czy zaburzeniach lękowych widzą słabość, której nie powinien okazywać prawdziwy mężczyzna.
To właśnie z tego powodu męska depresja często leczona jest dopiero wtedy, gdy osiągnie zaawansowaną postać i zacznie objawiać się samookaleczaniem czy próbami samobójczymi. Niestety w wielu przypadkach nie jest leczona nigdy.
Przyczyny depresji u mężczyzn
Jednoznaczne określenie przyczyn depresji najczęściej jest niemożliwe. Przyjmuje się, że wpływ na rozwój choroby mają:
- Czynniki środowiskowe – presja społeczna, niewłaściwe oczekiwania wobec mężczyzn (np. konieczność samodzielnego utrzymania rodziny, zachowania zimnej krwi w każdej sytuacji).
- Czynniki psychologiczne – nieadaptacyjne przekonania, nieprawidłowe wzorce zachowań, trudność w rozpoznawaniu i regulowaniu emocji.
- Czynniki biologiczne – przebieg chorób neurologicznych, endokrynnych oraz innych zaburzeń psychicznych (np. schizofrenia).
- Czynniki genetyczne – występowanie depresji u osób blisko spokrewnionych.
- Stosowane leki i inne substancje psychoaktywne – interferony, beta-blokery, kortykosteroidy.
Bez względu na przyczynę depresji u pacjentów obserwuje się zaburzenia neuroprzekaźnictwa w OUN, przede wszystkim serotoniny, norepinefryny i dopaminy.
Objawy depresji u mężczyzn
Depresja typowo objawia się poprzez:
- długotrwałe uczucie smutku,
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
- bezsenność,
- ruminacje i natrętne myśli,
- myśli o charakterze samobójczym.
Mężczyźni często ignorują pierwsze oznaki choroby, przypisując je zmęczeniu, przepracowaniu. Tłumione uczucia zwykle wybuchają pod postacią gniewu, agresji czy lęku. Aby samodzielnie uporać się z trudnymi emocjami, wielu mężczyzn podejmuje niebezpieczne aktywności, takie jak przyjmowanie alkoholu lub narkotyków, wdawanie się w bójki, hazard, kompulsywne objadanie się, brawurowa jazda samochodem, uprawianie przygodnego seksu bez zabezpieczenia.
Oczywiście, takie próby radzenia sobie z depresją jedynie pogłębiają problemy pacjentów. Często prowadzą do wycofania społecznego, zakończenia relacji, utraty pracy czy kłopotów finansowych. A to przekłada się na coraz gorszą kondycję psychiczną.
Testosteron a depresja u mężczyzn
Jak wskazano w części poświęconej przyczynom powstawania depresji, jednym z czynników ryzyka są zaburzenia gospodarki hormonalnej. U mężczyzn z obniżonym poziomem testosteronu często obserwuje się zaburzenia nastroju, w tym depresję i stany depresyjne.
Więcej o objawach towarzyszących niedoborowi testosteronu przeczytasz w naszym archiwalnym wpisie:
Jakie są objawy i skutki uboczne niedoboru testosteronu?
W przypadku, gdy u pacjenta z niedoborem testosteronu, włączona zostaje hormonalna terapia zastępcza, zwykle obserwuje się poprawę nastroju oraz zmniejszenie dolegliwości o charakterze depresyjnym. Potwierdzają to badania kliniczne,,.
Leczenie depresji u mężczyzn: TRT czy SSRI?
Mężczyźni, którzy obserwują u siebie objawy depresji lub inne zaburzenia nastroju (np. nasilony lęk), powinni niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza i wykonać niezbędne badania laboratoryjne.
Rekomendujemy, aby u mężczyzn z objawami afektywnymi oznaczać tzw. testosteron całkowity, SHBG oraz Albuminę, na podstawie których oblicza się stężenie testosteronu wolnego.
Jednocześnie zachęcamy, aby nie sugerować się normami laboratoryjnymi – w Polsce wciąż są one niedokładne i znacznie zaniżane. Wyniki można zinterpretować za pośrednictwem kalkulatora testosteronu, który znajduje się na stronie Męskiej Kliniki.
Po stwierdzeniu niedoboru testosteronu i włączeniu TRT stwierdzamy poprawę kondycji psychicznej u znakomitej większości pacjentów. Wsparcie psychologa lub psychoterapeuty oraz wprowadzenie zdrowych nawyków, zdecydowanie zwiększają szanse powodzenia terapii.
W przypadku, gdy terapia zastępcza testosteronem nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne może okazać się włączenie leczenia psychiatrycznego – najczęściej przy użyciu inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Terapię farmakologiczną należy podjąć zawsze wtedy, gdy zostanie ona zalecona przez lekarza psychiatrę.
Źródła:
Testosterone Gel Supplementation for Men With Refractory Depression: A Randomized Placebo-Controlled Trial, The American Journal of Psychiatry. Harrison G Pope Jr, Geoffrey H Cohane, Gen Kanayama, Arthur J Siegel, James I Hudson.
Testosterone and depression: systematic review and meta-analysis, Journal of Psychiatric Practice. Fahd Aziz Zarrouf , Steven Artz, James Griffith, Cristian Sirbu, Martin Kommor.
Association of Testosterone Treatment With Allevation of Depressive Symptoms in Men, JAMA Psychiatry.Andreas Walther PhD; Jonas Breidenstein, Robert Miller PhD.
