Męski blog

Testosteron to podstawowy męski hormon płciowy. Kiedy jego poziom spada poniżej normy, możesz utracić sprawność seksualną, atletyczną sylwetkę, a nawet dobry nastrój. Wielu mężczyzn z niedoborem testosteronu cierpi z powodu nadwagi, obniżenia libido, przewlekłego zmęczenia czy stanów depresyjnych. Terapia zastępcza testosteronem (TRT) łagodzi przykre objawy i przywraca pacjentom satysfakcję z życia, niestety – istnieje niewielka grupa mężczyzn, którzy nie mogą z niej korzystać. Z myślą o nich przygotowaliśmy przegląd alternatywnych metod leczenia testosteronu. 

Jak zwiększyć poziom testosteronu bez leków? Styl życia

W wybranych przypadkach, jeżeli lekarz uzna takie rozwiązanie za najkorzystniejsze, poziom testosteronu można spróbować zwiększyć, zmieniając dietę oraz codzienne nawyki mężczyzny – bez stosowania środków farmakologicznych.

Jak pokazują liczne badania kliniczne, wdrożenie zasad zdrowego odżywiania – ograniczenie produktów wysokoprzetworzonych, bogatych w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, cukru, słodzonych napojów przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych – nawet jeżeli nie jest połączone z aktywnością fizyczną, sprzyja zwiększeniu całkowitego poziomu testosteronu.

Przykładowo, w badaniu Moran i in., obejmującym 68 mężczyzn, stosujących dietę redukcyjną, przez 52 tygodnie stwierdzono średnią utratę około 10 kilogramów masy ciała, ale również znaczący wzrost wolnego i całkowitego testosteronu. Co więcej, mężczyźni, którzy doświadczali umiarkowanych lub silnych zaburzeń erekcji na początku badania, wyraźnie poprawili swoją sprawność seksualną wraz z utratą zbędnych kilogramów.

Podsumowując, aktywność fizyczna oraz zdrowa dieta, które pozwalają osiągnąć i utrzymać prawidłową masę ciała, mogą skutecznie podnieść poziom endogennego testosteronu, jednak wymaga to zaangażowania i cierpliwości.

Suplementy w niedoborze testosteronu

W internecie można znaleźć prawdziwe zatrzęsienie środków bez recepty, które mają zwiększać poziom testosteronu. Ze względów marketingowych określa się je najczęściej jako boostery testosteronu. I chociaż konsekwentnie przestrzegamy przed przyjmowaniem substancji z nieznanego źródła (spoza obrotu aptecznego), należy przyznać, że suplementy diety oraz zioła mogą pozytywnie wpływać na mężczyzn z niedoborem testosteronu. 

Jednym z ziół, które dostarczyło badaczom obiecujących wniosków, jest kozieradka pospolita – od dziesięcioleci znana medycynie ze swoich przeciwzapalnych właściwości. Podczas badania obejmującego 50 mężczyzn z niedoborem testosteronu, którym przez 12 tygodni podawano dziennie 500 mg ekstraktu z nasion kozieradki, stwierdzono znaczny wzrost wolnego testosteronu, jednak nie zauważono zmian w poziomie testosteronu całkowitego. Niestety wciąż brakuje danych na temat bezpieczeństwa i skuteczności długotrwałego stosowania kozieradki, konieczne są dalsze badania.

Zwiększanie poziomu testosteronu przypisuje się również imbirowi, korzeniowi maca, buzdygankowi naziemnemu, guduchi, czarnuszce pospolitej i innym. Przypuszcza się, że większość z nich może wpływać na redukcję reaktywnych form tlenu w jądrach (działanie antyoksydacyjne), pozytywnie wpływając na produkcję testosteronu. Efekt ten potwierdzono dotychczas jedynie na zwierzętach, więc wpływ wspomnianych ziół na niedobór testosteronu u mężczyzn jest wciąż niejasny.

Jakie leki zamiast TRT? 

Podobnie jak inne środki farmaceutyczne, tak i preparaty testosteronu – pomimo swojej skuteczności i bezpieczeństwa – nie mogą być stosowane u wszystkich pacjentów. Ryzyko terapii zastępczej testosteronem dotyczy przede wszystkim ograniczenia spermatogenezy, dlatego odradza się ją mężczyznom, którzy chcą zachować płodność. Dla nich oraz dla innych pacjentów, którzy chcą zwiększyć poziom testosteronu bez TRT (lub z TRT, ale przy zwiększonym bezpieczeństwie terapii), dostępne są poniższe rozwiązania:

SERM (z ang. selective estrogen receptor modulator; substancja czynna cytrynian klomifenu) – leki z tej grupy hamują negatywne sprzężenie zwrotne w podwzgórzu, zwiększając produkcję hormonu luteinizującego i – w konsekwencji – testosteronu. Najczęściej stosowanym lekiem z grupy SERM jest clostilbegyt. Badania dowodzą, że pozwala on zwiększyć poziom całkowitego testosteronu i poprawić wyniki testu ADAM. 

Gonadotropina kosmówkowa (hCG) – substancja ta jest analogiem hormonu luteinizującego, stymulującego produkcję testosteronu. Badania dowodzą, że hCG wpływa na zwiększenie poziomu całkowitego i wolnego testosteronu, a przy tym pozwala na zachowanie prawidłowej spermatogenezy. Więcej o hCG przeczytasz tutaj: Gonadotropina kosmówkowa (hCG) w terapii testosteronem. 

Warto zauważyć, że gonadotropina kosmówkowa jest jedynym środkiem niezawierającym testosteronu, rekomendowanym do leczenia hipogonadyzm u mężczyzn przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA). 

Źródła:

Eric M. Lo, Katherine M. Rodriguez, Alexander W. Pastuszak, Mohit Khera, Alternatives to Testosterone Therapy: A Review, Sexual Medicine Reviews, Volume 6, Issue 1, January 2018, Pages 106–113, https://doi.org/10.1016/j.sxmr.2017.09.004

McCullough A. Alternatives to testosterone replacement: testosterone restoration. Asian J Androl. 2015 Mar-Apr;17(2):201-5. doi: 10.4103/1008-682X.143736. PMID: 25578932; PMCID: PMC4650464.

Huijben M, Lock MTWT, de Kemp VF, Beck JJH, De Kort LMO, van Breda HMK. Clomiphene citrate: A potential alternative for testosterone therapy in hypogonadal males. Endocrinol Diabetes Metab. 2023 May;6(3):e416. doi: 10.1002/edm2.416. Epub 2023 Mar 30. PMID: 36998229; PMCID: PMC10164424.