Problemy z erekcją mogą przytrafić się każdemu mężczyźnie. Występujące sporadycznie nie muszą oznaczać nic groźnego. Jednak, jeśli pojawiają się regularnie, mogą świadczyć o pewnych zaburzeniach. Sprawdź, co najczęściej wpływa na sprawność seksualną mężczyzn.
Artykuł omawia 5 najczęstszych przyczyn zaburzeń erekcji u mężczyzn. Wyjaśnia, jak choroby przewlekłe, niski poziom testosteronu, używki, otyłość i stres wpływają na sprawność seksualną. Pokazuje, że problemy ze wzwodem często mają podłoże zdrowotne lub psychiczne. Zwraca też uwagę na rolę stylu życia i konieczność diagnostyki.
Choroby przewlekłe i zaburzenia ogólnoustrojowe
Zaburzenia erekcji, definiowane jako trwała lub nawracająca niezdolność do osiągnięcia bądź utrzymania wzwodu umożliwiającego odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego, są stosunkowo częstym problemem. Szczególnie u starszych mężczyzn.
Choć wiek sam w sobie nie jest bezpośrednią przyczyną, to jednak wiąże się z większym prawdopodobieństwem występowania chorób przewlekłych, które mają bezpośredni wpływ na mechanizmy odpowiedzialne za erekcję. Do najważniejszych schorzeń zaburzających funkcję erekcyjną należą:
- cukrzyca typu 2 – przewlekła hiperglikemia uszkadza naczynia i nerwy, co zaburza przepływ krwi i przewodnictwo nerwowe w obrębie prącia,
- nadciśnienie i choroby naczyniowe – prowadzą do uszkodzenia śródbłonka naczyń i pogorszenia ukrwienia ciał jamistych,
- dyslipidemia – wysoki poziom LDL i niski HDL przyspieszają miażdżycę, ograniczając dopływ krwi do narządów płciowych,
- hipogonadyzm – niedobór testosteronu obniża libido i utrudnia uzyskanie erekcji; często współwystępuje z otyłością i zespołem metabolicznym,
- choroby neurologiczne – np. stwardnienie rozsiane, urazy rdzenia kręgowego i neuropatie (także cukrzycowe) zakłócają sygnały nerwowe inicjujące wzwód,
- zaburzenia snu – bezdech senny i bezsenność zaburzają gospodarkę hormonalną i obniżają ogólną sprawność fizjologiczną,
- choroby prostaty – przerost, zapalenie czy leczenie chirurgiczne mogą uszkadzać struktury odpowiedzialne za erekcję,
- inne schorzenia – np. choroba Peyroniego (skrzywienie prącia) czy priapizm mogą prowadzić do trwałych dysfunkcji mechanizmu wzwodu.
Warto zaznaczyć, że zaburzenia erekcji mogą być również skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków. Farmakoterapia stosowana w leczeniu schorzeń przewlekłych może bowiem wpływać na obniżenie libido, osłabienie reakcji seksualnej lub trudności w osiągnięciu i utrzymaniu wzwodu.
Niskie stężenie testosteronu
Testosteron jest podstawowym hormonem androgenowym, odgrywającym kluczową rolę w regulacji popędu płciowego i funkcji seksualnych. Jego niedobór, określany jako hipogonadyzm, może prowadzić do obniżonego libido, braku odczuwania pobudzenia seksualnego oraz trudności w osiągnięciu i utrzymaniu erekcji.
Choć obniżony poziom testosteronu nie jest w każdym przypadku bezpośrednią przyczyną zaburzeń erekcji, to jednak często przyczynia się do nich istotnie w sposób pośredni. Objawy hipogonadyzmu, takie jak przewlekłe zmęczenie, spadek nastroju, ograniczenie aktywności fizycznej oraz wzrost masy ciała, wpływają niekorzystnie zarówno na mechanizmy psychogenne, jak i somatyczne odpowiedzialne za erekcję.
Dodatkowo, niedobór testosteronu często współistnieje z innymi czynnikami ryzyka zaburzeń erekcji, takimi jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 czy choroby układu sercowo-naczyniowego.
Szacuje się, że nawet u około jednej trzeciej pacjentów z zaburzeniami erekcji stwierdza się obniżone stężenie testosteronu. W związku z tym, w przypadku utrzymujących się problemów ze wzwodem, zasadna jest diagnostyka hormonalna. Szczegóły znajdziesz w tym miejscu.
Alkohol, nikotyna, narkotyki
Zaburzenia erekcji mogą stanowić istotne powikłanie związane ze stosowaniem substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, nikotyna czy narkotyki. Substancje te, niezależnie od mechanizmu działania, zaburzają funkcjonowanie układów: nerwowego, hormonalnego i naczyniowego, które wspólnie odpowiadają za prawidłowy przebieg reakcji erekcyjnej.
- Alkohol – szczególnie spożywany przewlekle i w dużych ilościach, negatywnie wpływa na ośrodkowe przewodnictwo nerwowe, prowadzi do zaburzeń hormonalnych (obniżenie stężenia testosteronu) oraz uszkodzenia komórek Leydiga w jądrach. Konsekwencją mogą być trwałe zaburzenia libido i funkcji seksualnych, które często nie ustępują nawet po dłuższym okresie abstynencji.
- Nikotyna – obecna w papierosach i produktach tytoniowych, wywiera silne działanie wazokonstrykcyjne (zwężające naczynia krwionośne), co ogranicza dopływ krwi do ciał jamistych prącia. Dodatkowo przyspiesza procesy miażdżycowe, co stanowi jedno z głównych tło patofizjologicznych zaburzeń erekcji.
- Substancje psychoaktywne – takie jak opioidy, amfetaminy, kokaina czy 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA), wpływają negatywnie na oś podwzgórze-przysadka-gonady, zaburzając produkcję hormonów płciowych. Długotrwałe stosowanie prowadzi także do neurotoksyczności i dysregulacji neuroprzekaźnictwa, co przekłada się na pogorszenie funkcji seksualnych, niezależnie od wieku.
Brak ruchu i nadwaga
Otyłość i siedzący tryb życia także są istotnymi czynnikami ryzyka zaburzeń erekcji. Nadmiar tkanki tłuszczowej, zwłaszcza trzewnej, sprzyja rozwojowi insulinooporności, nadciśnienia, dyslipidemii i miażdżycy. Schorzenia te zaburzają prawidłowy przepływ krwi do prącia.
Dodatkowo otyłość wiąże się z obniżeniem poziomu testosteronu, co także prowadzi do spadku libido i zaburzeń funkcji seksualnych.
Stres, lęk i depresja
Mechanizm erekcji opiera się na skoordynowanym działaniu układu nerwowego, hormonalnego i naczyniowego. Kluczowym elementem inicjującym reakcję jest pobudzenie psychiczne. Czynniki emocjonalne, takie jak stres, napięcie i lęk, mogą ten proces zakłócać na różnych poziomach.
W sytuacjach stresowych rośnie poziom kortyzolu, który działa antagonistycznie wobec testosteronu. Obniżenie stężenia tego hormonu może prowadzić do spadku libido. Jednocześnie kortyzol upośledza funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych, ograniczając przepływ krwi do prącia i osłabiając reakcję erekcyjną.
Częstym problemem jest również lęk przed porażką seksualną. Utrwalona obawa przed brakiem wzwodu wywołuje napięcie psychiczne, które samo w sobie utrudnia osiągnięcie erekcji. W efekcie dochodzi do powstania błędnego koła – stres wywołuje objawy, a objawy nasilają stres.
Depresja dodatkowo potęguje te trudności. Objawia się spadkiem libido, utratą odczuwania przyjemności (anhedonią) oraz emocjonalnym zobojętnieniem. Zmiany te obniżają zdolność do odczuwania podniecenia i osłabiają odpowiedź seksualną. Co więcej, niektóre leki stosowane w terapii depresji, zwłaszcza selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), mogą pogłębiać dysfunkcje seksualne.
Źródła:
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/erectile-dysfunction
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1476110
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6224805
https://www.urologycenterofflorida.com/blog/the-link-between-obesity-and-erectile-dysfunction
