Rola testosteronu, czyli podstawowego męskiego hormonu płciowego, może wydawać się oczywista. Kojarzy się go ze sprawnością seksualną, rywalizacją, dominacją, siłą. Tym, co męskie, twarde i szorstkie. Testosteron wpływa jednak na wiele więcej aspektów życia – co potwierdzają kolejne badania kliniczne – w tym na dynamikę romantycznych relacji, jakie nawiązują i podtrzymują mężczyźni.
Aby zrozumieć, w jaki sposób testosteron może wpływać na związki, przyjrzyjmy się jego podstawowej funkcji biologicznej. Część badaczy wskazuje, że może być nią zarządzanie dystrybucją energii do wybranych narządów, postrzeganą jako inwestycja w wysiłek godowy (z ang. mating effort). Innymi słowy, testosteron reguluje rozwój cech, które sprzyjają możliwości zdobycia partnerki i prokreacji.
Na wysiłek godowy może składać się rozwój drugorzędnych cech płciowych (u ludzi jest to rozwój męskiej sylwetki, masy mięśniowej; u zwierząt – np. przybierane szaty godowe), produkcja nasienia, a także charakterystyczne zachowania, np. skłonność do rywalizacji z przedstawicielami tej samej płci, zaloty.
W związku z tym, że energia, jaką dysponuje organizm, jest ograniczona, jej dystrybucja musi być racjonalnie uzasadniona. Wśród gatunków, które rozmnażają się sezonowo, można zaobserwować wzrost poziomu testosteronu w okresach godowych, a następnie jego spadek. U samców gatunków, które wiążą się w pary, do wzrostu poziomu testosteronu dochodzi na etapie wyboru partnerki, a do spadku – po pojawieniu się na świecie potomstwa. Fakt ten ma ogromne znaczenie dla instynktu rodzicielskiego. Jak pokazały badania na zwierzętach, utrzymywanie testosteronu na wysokim poziomie sprawia, że samce dążą do kontynuowania zachowań godowych kosztem opieki nad potomstwem, co powoduje wzrost jego śmiertelności.
Jakich informacji dostarcza nam zatem biologia? Testosteron sprawia, że wysiłek organizmu kierowany jest na zdobycie partnerki i doprowadzenie do prokreacji, obniżając priorytet innych kwestii.
Teoretyczny model roli testosteronu w rozwoju romantycznej relacji pomiędzy ludźmi, stworzony przez Jamesa Roneya, uwzględnia dwie skale czasowe – bazową (poziom testosteronu na przestrzeni tygodni i miesięcy) oraz reaktywną (gwałtowna zmiana poziomu testosteronu w odpowiedzi na bodziec – atrakcyjną partnerkę).
Tym, co wydaje się wspólne dla obydwu perspektyw czasowych, jest pojawienie się zmiany poziomu testosteronu jako sygnału do wzmocnienia określonych mechanizmów – zarówno fizycznych, jak i psychicznych – które zwiększają szanse na zdobycie partnerki.
Zgodnie z modelem Roneya, brak partnerki wiąże się z wyższą produkcją testosteronu, która ma motywować mężczyznę do poszukiwań. Jednocześnie stan ten sprzyja rozwijaniu cech fizycznych (np. masa mięśniowa) i zachowań nakierunkowanych na znalezienie partnerki. Mogą być to dążenia do uzyskania wyższego statusu społecznego i materialnego, jak i aktywne poszukiwanie relacji.
Model bazowy, przedstawiający poziom testosteronu w dłuższym ujęciu czasowym, pokazuje, że wraz z zaangażowaniem się w satysfakcjonujący, monogamiczny związek, poziom testosteronu może spadać. Zjawisko to można tłumaczyć jako ochronę dla związku, a także jako przejście organizmu w tryb oszczędzania energii – niezbędnej do tego, by skupić się na kwestiach opiekuńczych i rodzicielskich.
Wielokrotne nawiązywanie krótkotrwałych kontaktów seksualnych, zwłaszcza jeżeli wiąże się z dążeniem do znalezienia stałego związku, może utrzymywać u mężczyzn podwyższony poziom testosteronu. W ten sposób utrzymywani są oni w fazie poszukiwania.
W modelu reaktywnym Roney zauważa, że gwałtowny wzrost testosteronu w reakcji na społeczny kontakt z potencjalną partnerką jest dla organizmu sygnałem o możliwości doprowadzenia do stosunku seksualnego. Pojawienie się tego sygnału powoduje, że zarówno na poziomie psychologicznym, jak i fizjologicznym, uruchamiane są mechanizmy, które mają na celu wejście w relację.
Badania potwierdzają, że mężczyźni, którzy znajdują się w długotrwałej relacji romantycznej, mają niższy poziom testosteronu niż single oraz – co ciekawe – mężczyźni, którzy niedawno rozpoczęli nowy związek.
Spadek poziomu testosteronu u mężczyzn, którzy tworzą zaangażowany i długotrwały związek może wynikać – jak wcześniej wspominaliśmy – z przekierowania priorytetów. Potrzeba poszukiwania partnerki słabnie, natomiast zwiększa się znaczenie zachowań o charakterze partnerskim i rodzicielskim.
Niestety, może to negatywnie rzutować na pewne aspekty funkcjonowania związku. Zwłaszcza w przypadku mężczyzn, u których wyjściowy poziom testosteronu był obniżony, może na tym etapie dojść do zaburzeń funkcji seksualnych, zaniku libido i postępującego obniżenia samopoczucia.
Podobny poziom testosteronu u mężczyzn, którzy są samotni i tych, którzy są w nowej relacji, wskazuje, że obydwie te grupy znajdują się w fizjologicznej fazie poszukiwania partnerki. Może być to związane z potrzebą rozwijania nowego związku bądź motywacją do tego, by dalej szukać odpowiedniej osoby i rywalizować z innymi mężczyznami – ten argument zdaje się znajdować potwierdzenie w badaniu, z którego wynika, że mężczyźni w nowych związkach zwykle deklarują, że nie dostrzegają w nim perspektywy na długotrwałą relację.
Bez względu na to, czy jesteś w wieloletnim związku czy pozostajesz singlem, możesz zmagać się z niedoborem testosteronu. Skutkiem tego mogą być trudności z nawiązywaniem nowych relacji romantycznych lub zmniejszenie satysfakcji ze związku, który tworzysz. Jeżeli podejrzewasz, że ten problem może dotyczyć również Ciebie, wykonaj bezpłatny test ADAM na naszej stronie i już wykonaj badania, które nasz zespół medyczny podda bezpłatnej analizie, czy w Twoim przypadku zachodzi przydatność wdrożenia terapii testosteronem.
Źródła:
Farrelly D, Owens R, Elliott H, Walden H, Wetherell M. The effects of being in a „new relationship” on levels of testosterone in men.
Burnham TC, Chapman JF, Gray PB, McIntyre MH, Lipson SF, Ellison PT. Men in committed, romantic relationships have lower testosterone.
James R Roney, Lee T Gettler The role of testosterone in human romantic relationships.
Babková Durdiaková J, Celec P, Koborová I, Sedláčková T, Minárik G, Ostatníková D. How do we love? Romantic love style in men is related to lower testosterone levels.
Stres jest nieodłączną częścią życia i jeżeli towarzyszy Ci w adekwatnych sytuacjach, na umiarkowanym poziomie, może wpływać na Ciebie korzystnie. Eustres, czyli pozytywny stres, pobudza organizm, motywuje do rozwoju, mobilizuje. Kiedy jednak czujesz przewlekłe napięcie, z którym trudno jest się uporać, stres może okazać się destrukcyjny, wpływając zarówno na Twoją kondycję psychiczną, jak i fizyczną. […]
Niedobór testosteronu może negatywnie wpływać na jakość życia mężczyzn, rzutując na kondycję fizyczną, sprawność seksualną, a także zdrowie psychiczne. Kiedy do tych objawów dołącza stan przedcukrzycowy lub cukrzyca – na których wystąpienie bardziej narażeni są mężczyźni z obniżonym poziomem testosteronu – sytuacja może stać się wyjątkowo poważna. W poniższym artykule przyglądamy się zależności pomiędzy testosteronem […]
Od zdrowia Twoich jąder zależy bardzo wiele. To one – produkując plemniki oraz testosteron – odpowiadają za Twoją płodność, sprawność seksualną i dobre samopoczucie. Przekonaj się, jak dbać o jądra i jak rozpoznać, że dzieje się z nimi coś niepokojącego. Najczęstsze choroby jąder – objawy Większości chorób jąder towarzyszy ból oraz obrzęk moszny. […]