Terapia zastępcza testosteronem już od ponad 70 lat z powodzeniem wykorzystywana jest w celu łagodzenia symptomów niedoboru testosteronu u mężczyzn, którzy spełniają określone kryteria diagnostyczne. Podmiotowe i przedmiotowe objawy, które są wskazaniem do TRT, obejmują m.in. obniżenie nastroju, spadek libido, zaburzenia erekcji, utratę masy mięśniowej i kostnej czy niedokrwistość. Obserwujesz je u siebie? Sprawdź, czym jest terapia zastępcza testosteronem i przekonaj się, czy można stosować ją bezpiecznie.
Hipogonadyzm – niedobór testosteronu u dorosłych mężczyzn
Niedobór testosteronu u dorosłych mężczyzn (w terminologii medycznej określany również jako hipogonadyzm) to zespół kliniczny diagnozowany na podstawie niskiego poziomu testosteronu w surowicy krwi. Towarzyszą mu charakterystyczne objawy ze strony wielu narządów i ogólne pogorszenie jakości życia pacjenta.
Hipogonadyzm może występować w zespole Klinefeltera, zespole Kallmanna, zaburzeniach pracy przysadki mózgowej, podwzgórza lub jąder. U większości mężczyzn niedobór testosteronu diagnozuje się jednak jako stan idiopatyczny (o nieznanej przyczynie) lub spowodowany przez określone zaburzenia metaboliczne.
Niedobór testosteronu to problem, który z roku na rok zyskuje na znaczeniu. Liczba diagnozowanych i leczonych mężczyzn sukcesywnie rośnie. Niemniej jednak świadomość dotycząca hipogonadyzmu wciąż pozostaje niska – wielu mężczyzn na całym świecie wciąż nie jest poddawana badaniom i odpowiedniej terapii.
Jak diagnozuje się niedobór testosteronu? Objawy i oznaki hipogonadyzmu
Aby rozpoznać hipogonadyzm u pacjenta, należy stwierdzić obecność charakterystycznych objawów oraz obniżony poziom testosteronu w surowicy krwi. Jednak nie zostały przyjęte sztywne wartości poziomu testosteronu, poniżej których pacjent zostanie zakwalifikowany do leczenia. Jest to kwestia indywidualna, zależna od wielu czynników i docelową decyzję o rozpoczęciu terapii podejmuję lekarz w porozumieniu z pacjentem.
Podmiotowe objawy niedoboru testosteronu zwykle dzieli się na seksualne i nieseksualne. Do pierwszej grupy objawów zalicza się między innymi: trudności w osiągnięciu i utrzymaniu erekcji, zmniejszona częstotliwość porannych erekcji, obniżenie libido (objawiające się np. jako mniejsze zainteresowanie seksem czy mniejsza ilość myśli o tematyce seksualnej), trudność w osiągnięciu orgazmu.
Pozostałe, nieseksualne symptomy hipogonadyzmu obejmują zmęczenie, trudności w koncentracji, zaburzenia nastroju (stany depresyjne). Objawami niedoboru testosteronu mogą być również niedokrwistość, osteopenia, osteoporoza, zespół metaboliczny.
Podczas pierwszej e-wizyty lekarz może skupić się również na objawach przedmiotowych, w szczególności na takich aspektach jak:
- owłosienie ciała – przede wszystkim na gęstość i rozmieszczenie zarostu twarzy,
- wygląd klatki piersiowej – stopień powiększenia piersi,
- waga, wzrost, obwód talii i wskaźnik BMI.
Leczenie niedoboru testosteronu – terapia zastępcza testosteronem
Terapia zastępcza testosteronem pozwala na przywrócenie fizjologicznego poziomu testosteronu, a tym samym na wyeliminowanie uciążliwych objawów i zminimalizowanie ryzyka wystąpienia chorób, które mogą być bezpośrednio związane z hipogonadyzmem – insulinooporności, cukrzycy typu 2 i dolegliwości sercowo-naczyniowych.
W ciągu ostatnich 70 lat opracowano szereg preparatów i protokołów leczenia niedoboru testosteronu. Dzięki temu współczesna medycyna oferuje pacjentom rozwiązania, które pozwalają osiągać satysfakcjonujące efekty przy minimalnym ryzyku skutków ubocznych terapii. Preparaty stosowane w TRT dostępne są w wielu formach podania, m.in. dopoliczkowej, donosowej, podskórnej, przezskórnej, domięśniowej. Różnią się także częstotliwością stosowania – od konieczności podawania codziennie, po preparaty stosowane co kilka lub kilkanaście tygodni. Nie wszystkie z nich są dostępne na ternie Polski, a niektóre z nich nie są optymalnym rozwiązaniem podczas TRT.
W zależności od przyczyn hipogonadyzmu, reakcji na leczenie oraz innych kwestii, indywidualnych dla każdego pacjenta, terapia zastępcza testosteronem jest zaliczana do długoterminowych. Może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, a nawet dożywotnio.
Czy terapia zastępcza testosteronem jest bezpieczna?
Terapia zastępcza testosteronem jest bezpieczna, o ile spełnia kilka podstawowych warunków:
- jest prowadzona przez lekarza i wykwalifikowany personel medyczny,
- prowadzona jest w uzasadnionych okolicznościach,
- pacjent regularnie przeprowadza testy diagnostyczne zalecone przez lekarza (dzięki temu możliwe jest monitorowanie efektów terapii),
- opiera się jedynie na lekach z obrotu aptecznego.
Leczenie dopasowane do indywidualnych potrzeb pacjenta – z uwzględnieniem chorób towarzyszących i innych problemów zdrowotnych, z jakimi zmaga się dana osoba – może zdecydowanie poprawić jakość życia mężczyzny, przy zachowaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa.
Zdecydowanie odradzamy stosowanie leków z niejasnego źródła, bez nadzoru lekarza i bez prowadzenia regularnych badań. Takie działanie stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta i w żadnym wypadku nie może być uznane za bezpieczne.
Źródła:
Testosterone replacement therapy. Arcangelo Barbonetti, Settimio D’Andrea, Sandro Francavilla.
Update in Testosterone Therapy for Men (CME). Giovanni Corona MD, PhD, Giulia Rastrelli MD, Gianni Forti MD, Mario Maggi MD.
Evolution of Guidelines for Testosterone Replacement Therapy. Hyun Jun Park, Sun Tae Ahn, and Du Geon Moon.
